Αρχαίο Αττικό Δίκαιο Ζ ́ Εξαμ. - Μάθημα Θ.Κ. Κλασικής Φιλολογίας Σ (13ΚΦ8_15)

ΑΤΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ – ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ 2024-25

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ – ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

• Ποια ήταν η εξέλιξη της νομοθεσίας από την εποχή του Δράκοντα μέχρι και τα τέλη του 4^ου π.Χ. αι.

• Ποια είναι η σχέση της ανάπτυξης του νομοθετικού Αττικού κώδικα με την ανάπτυξη του δημοκρατικού πολιτεύματος από τον 6^ο έως τον 4^ο π.Χ. αι.;
• Ποιες αλλαγές επέφερε η Αμνηστία του 403 στο νομοθετικό σύστημα της Αθήνας;

2. ΔΙΚΗ – ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

• Πώς γινόταν μία δίκη; Τι ήταν η ανάκριση; Ποιες δίκες ήταν οι ιδιωτικές και ποιες οι δημόσιες;
• Τι γνωρίζετε για την ιδιωτική και τη δημόσια διαιτησία;

• Τι γνωρίζετε για την ανάκριση και την αναβολή μιας δίκης;
• Τι γνωρίζετε για τον εθελοντή δημόσιο κατήγορο και τι γνωρίζετε για τον συκοφάντη και τη συκοφαντία;
• Τι γνωρίζετε για το σώμα των δικαστών; Πώς οριζόταν κάθε χρόνο και ποιος ο ρόλος των δικαστών;
• Τι γνωρίζετε για τους λογογράφους και τις σχέσεις με τους πελάτες τους; Πώς μιλούσαν οι διάδικοι σε μία δίκη;
• Τι γνωρίζετε για τους μάρτυρες, ελεύθερους και δούλους; Τι γνωρίζετε για τους νόμους περί μαρτυρίας και ψευδομαρτυρίας;
• Τι γνωρίζετε για την τιμωρία, τις ποινές που υπήρχαν και τους τρόπους που τις εφάρμοζαν;

1. ΑΝΘΡΩΠΟΚΤΟΝΙΑ

• Ποιες ήταν οι διαθέσιμες νομικές διαδικασίες για υποθέσεις ανθρωποκτονίας; Σύγκριση: θετικά και αρνητικά κάθε διαδικασίας (παραδείγματα). Δίκη φόνου – π.χ. Αντιφών Περί του χορευτού
• Ποια ήταν τα είδη ανθρωποκτονίας και ποια τα ειδικά δικαστήρια στα οποία διεξάγονταν οι σχετικές δίκες;

• Τι γνωρίζετε για την απαγωγή κακούργων και απαγωγή φόνου; Αναλύσετε τα όσα γνωρίζουμε για τη διαδικασία αυτή με βάση τον Περί του Ηρώδη λόγο του Αντιφώντα και Κατά Αγοράτου του Λυσία.

1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ

• Ποιες ήταν οι κοινωνικές ομάδες στην κλασική Αθήνα: τι γνωρίζετε για τους πολίτες, μετοίκους, δούλους, ξένους και γυναίκες καθώς και τα νομικά τους δικαιώματα και υποχρεώσεις;
• Ποιος ήταν ο νόμος περί πολιτογράφησης των Αθηναίων, από ποιον και πότε θεσπίστηκε και τι γνωρίζετε για την επαναθέσπισή του το 403 και το 384 π.Χ.;

• Τι γνωρίζετε για την απονομή / παραχώρηση του δικαιώματος του πολίτη σε ξένους ή μετοίκους και δούλους που ζούσαν στην Αθήνα; Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις και πώς γινόταν η όλη διαδικασία; Αναλύσετε το παράδειγμα των Πλαταιέων από τον λόγο Κατά Νέαρας του Απολλόδωρου.
• Τι γνωρίζετε για τη γραφή ξενίας και γενικότερα για τους νόμους που καθορίζουν τις σχέσεις Αθηναίων και ξένων; Αναλύσετε συγκεκριμένα παραδείγματα αναφοράς νόμων από τον λόγο του Απολλοδώρου Κατά Νέαιρας;

1. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ 

• Τι γνωρίζετε για το γάμο Αθηναίων και τον ρόλο της “εγγύης”;
• Τι γνωρίζετε για τα δικαιώματα κληρονομιάς και για το νομικό πλαίσιο της επικλήρου κόρης;
• Ποια ήταν η θέση της γυναίκας στον οίκο και γενικότερα στην πόλη;

1. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ 

• Τι γνωρίζετε για το αδίκημα της μοιχείας και πόσο σημαντικό ήταν για το Αττικό δίκαιο. Τι προέβλεπε ο νόμος για το αδίκημα της μοιχείας; Με ποιους τρόπους μπορούσε ένας Αθηναίος να διώξει έναν μοιχό και ποιες ήταν οι συνέπειες για τη σύζυγο; (Κατά Νέαιρας)
• Ποιες ήταν οι δεσμεύσεις από τον νόμο για μία μοιχαλίδα όσον αφορά τις θρησκευτικές γιορτές και τελετουργίες; Αναφερθείτε στην περίπτωση της Φανώς της υποτιθέμενης κόρης της Νέαιρας.

7. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΩΝ

            Τι γνωρίζετε για τις εξής διαδικασίες; 

• Δοκιμασία και Δοκιμασία Ρητόρων
• Εύθυνα
• Εισαγγελία και κατάχρηση της εισαγγελίας κατά τον 4^ο π.Χ. αι. (παραδείγματα)
• Γραφή παρανόμων
•  

ΚΕΙΜΕΝΑ – νόμοι και διαδικασίες (ανάλυση και ερμηνεία αποσπασμάτων από καθαρά νομική άποψη)

1. [Δημοσθένους] Κατά Νεαίρας κεφ. 16, 53, 87, 94-104 (μοιχεία, πολιτογράφηση, Πλαταιείς) και γενικότερα οτιδήποτε περιέχει ο λόγος που αφορά το νομικό πλαίσιο