Χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (HAMCC293)

Η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην Ιστορία αποτελεί τη νεότερη πρακτική στη διδασκαλία. Οι νέες τεχνολογίες (ΤΠΕ) είναι δυνατό να υπηρετήσουν τους γενικούς σκοπούς του ιστορικού μαθήματος και συγκεκριμένα την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και ιστορικής συνείδησης. Επιπλέον, η μάθηση  της Ιστορίας αποκτά έναν πιο ερευνητικό χαρακτήρα συνδυάζοντας μεθόδους ώστε να εγείρουν το ενδιαφέρον των φοιτητών στην κατανόηση της σύνδεσης των ιστορικών στοιχείων-ζητημάτων και την πολυπλοκότητά τους. Τέλος, η κλασική διαδικασία μάθησης που έχει γνωρίσματα γνωσιοκεντρικά και δασκαλοκεντρικά με τη χρήση των ΤΠΕ μετατρέπεται σε μια σύγχρονη, ανοικτή, βιωματική, μαθητοκεντρική, συνεργατική και ερευνητική διαδικασία.

Η χρήση των ΤΠΕ προσφέρεται ιδιαίτερα στην έρευνα:

 α. των πηγών (σύντομα κείμενα από πρωτογενείς ή δευτερογενείς γραπτές πηγές τεκμηριώνουν, σχολιάζουν, συμπληρώνουν, διευκρινίζουν και κυρίως φωτίζουν, από διαφορετικές οπτικές, το κείμενο της κυρίως ιστορικής αφήγησης του βιβλίου), 

β. της κριτικής προσέγγισης των ιστορικών θεμάτων μέσω ψηφιακών αποθετηρίων σχετικών με εικαστικά έργα, φωτογραφίες  χώρων, κτισμάτων, γεγονότων, σκίτσων κλπ.,

γ. των ψηφιακών ιστορικών χαρτών και διαγραμμάτων

Επίσης, οι φοιτητές με τη χρήση των ΤΠΕ στην Ιστορία μπορούν :

α. να μελετήσουν με άμεσο τρόπο έναν πλασματικό κόσμο,  

β. να περιηγηθούν ψηφιακά σε τόπους με ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον στους οποίους δε θα μπορούσαν με άλλο τρόπο να βρεθούν (βιωματική μάθηση),

γ. να κατασκευάσουν ψηφιακά και να χρησιμοποιήσουν αντικείμενα που δεν υπάρχουν στο φυσικό κόσμο,

δ. να ενισχύσουν την παρατηρητικότητά τους,

ε. να καλλιεργήσουν την μνημονική ικανότητά τους,

στ. να κατανοήσουν ιστορικές έννοιες ή γεγονότα με την ανάπτυξη της ενσυναισθητικής τους ικανότητας

Αναλυτικότερα στο εργαστηριακό μάθημα θα παρουσιαστούν (ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο λειτουργίας τους):

• οι βασικοί ελληνικοί και ξενόγλωσσοι ιστότοποι που προσφέρονται για ιστορική έρευνα όπως, το Κέντρο Έρευνας του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων,  το Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας, η Σμύρνη και Ελληνισμός της Μ. Ασίας, το Ψηφιακό Μουσείο Ποντίων κ.α.
• ψηφιακά περιοδικά, βιβλιοθήκες με ψηφιοποιημένα βιβλία, διάφορα Project των Digital Humanities - Ερευνητικές πηγές για τις Ανθρωπιστικές επιστήμες σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα-  όπως το ψηφιακό αρχείο του Ι. Καποδίστρια και το ψηφιακό αρχείο του Ρήγα, Ιστορικοί χάρτες της Ελλάδας και Ευρώπης, εθνικός συσσωρευτής εκπαιδευτικού περιεχομένου, Ιστορία του Ελληνικού Στρατού – εικονική πραγματικότητα, Πολεμικό Μουσείο Τρισδιάτατες ιστορικές μάχες κ.α..
• διεθνή ερευνητικά κέντρα, ερευνητικά προγράμματα σε ισχύ και υπηρεσίες για τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες όπως το Ψηφιοποιημένο Αρχείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας, τα Ψηφιακά Αποθετήρια, το ελληνικό ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, κ.α..
• χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού και εργαλείων εκπαίδευσης ιστορίας όπως Ελληνική Επανάσταση το ’21 εν πλω, το Φωτόδεντρο, Centennia Atlas (σύνολο χαρτών που αφορούν κυρίως στην Ευρώπη και μέρος της Μέσης Ανατολής- Αφρικής), Google-Maps, Youtube, Weebly, Moviemaker, Google-Forms, published Google-Docs digitally using Yudu, κ.α.

Επίσης, θα γίνει αναφορά  στην επικοινωνία και διακίνηση υλικού: στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στις πλατφόρμες ασύγχρονης επικοινωνίας / εκπαίδευσης και στην ψηφιακή αποθήκευση υλικού (πχ. Google Drive, Dropbox κ.α.). Τα παραπάνω θέματα προσεγγίζονται μέσα στο πλαίσιο της έρευνας των ανθρωπιστικών σπουδών. Δίνονται παραδείγματα καλών πρακτικών χρήσης και αξιοποίησης λογισμικών στην έρευνα.

Αναλυτικό περιεχόμενο των μαθημάτων και των εργαστηριακών ασκήσεων βρίσκονται στον φάκελο έγγραφα του μαθήματος.