Παιδαγωγική: Ειδική Διδακτική των Αρχαιογνωστικών Μαθηµάτων (12Ι/ΠΔΓ-2)

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές/τριες, τον ρόλο, το περιεχόμενο, τη διδακτική μεθοδολογία και τις ιδιαιτερότητες των αρχαιογνωστικών μαθημάτων, επικεντρώνοντας στα μαθήματα της σχολικής ιστορίας και των αρχαίων ελληνικών, ώστε να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της διδασκαλίας τους, στο σχολικό περιβάλλον του 21ου αιώνα, ως εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης για την επίτευξη αυτού του σκοπού, το περιεχόμενο του μαθήματος έχει χωριστεί σε τρείς θεματικές ενότητες, ώστε οι φοιτητές να εφοδιαστούν με τα απαραίτητα θεωρητικά, εννοιολογικά και μεθοδολογικά εργαλεία. Η πρώτη θεματική ενότητα εστιάζει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επιστήμης της ιστορίας τόσο ως κλάδος των κοινωνικών επιστημών όσο και ως αντικείμενο μάθησης και διδασκαλίας, εξετάζοντας την εξέλιξη διαμόρφωσης τους μέσα στα εκάστοτε κοινωνικά συγκείμενα, καθώς και τη σχέση της ακαδημαϊκής αλλά και δημόσιας ιστορίας και της μνήμης με τη σχολική ιστορία. Στα πλαίσια αυτά θα εξεταστεί η ιστορική εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας διαχρονικά αλλά και συγχρονικά. Στη δεύτερη θεματική ενότητα αναπτύσσεται το πλαίσιο της διδασκαλίας της ιστορίας και των αρχαίων ελληνικών, τα στοιχεία και τα ζητήματα δηλαδή εκείνα που σχετίζονται με τους αντίστοιχους επιστημονικούς κλάδους και προσδίδουν στη σχολική ιστορία και στην διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, εκείνες τις ιδιαιτερότητες που τα ξεχωριστούν από τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα. Θίγονται θέματα όπως η ιδιαίτερη φύση της ιστορικής γνώσης (δηλωτική, διαδικαστική, εννοιολογική γνώση), οι ιστορικές έννοιες (χώρος, χρόνος, ετερότητα), η οριοθέτηση της ιστορικής αφήγησης, του ιστορικού λόγου και της ιστορικής επεξήγησης, η νοηματοδότηση του παρελθόντος (ιστορικό, πραγματικό, πρακτικό), η ιστορική μεθοδολογία, η ιστορική σκέψη, η φύση των ιστορικών πηγών και οι μέθοδοι μελέτης γραπτού και προφορικού λόγου του παρελθόντος. Τέλος, η τρίτη θεματική ενότητα αναλύει τους άξονες της διδακτικής διαδικασίας του μαθήματος της ιστορίας και των αρχαίων ελληνικών στη σχολική τάξη. Συγκεκριμένα εστιάζει στο περιεχόμενο (σχολικά εγχειρίδια, αναλυτικά προγράμματα), στις σύγχρονες διδακτικές πρακτικές (νέες τεχνολογίες, δραματοποίηση, χρήση πηγών, οπτικά μέσα επικοινωνίας κ.α.) στο θεσμικό πλαίσιο, στον εκπαιδευτικό (επιμόρφωση, ιστορική συνείδηση κ.α.) , στον μαθητή και τις ανάγκες του (ιστορική σκέψη, ιστορική συνείδηση, μεταγνωστικές δεξιότητες, επικοδομοιστικές θεωρίες μάθησης κ.α.,), στους στόχους του μαθήματος (ιδεολογική χρήση vs ανάπτυξη κριτικής σκέψης) καθώς και τις προκλήσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθεί η σχολική ιστορία με βάση τις νέες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές σύνηθες (πολυπολιτισμική πραγματικότητα). Επίσης, αναλύονται τέσσερις τρόποι προσέγγισης της ιστορικής μάθησης: με την εξέταση των ιστορικών πηγών, με τη μελέτη της γλώσσας που χρησιμοποιούνταν κατά το παρελθόν, με την ιστορική αφήγηση και με τη φαντασία. Θα συζητηθούν καινοτόμοι τρόποι διδασκαλίας των αρχαιογνωστικών μαθημάτων όπως η εφαρμογή διδακτικών σεναρίων μέσω νέων τεχνολογίων στην εκπαίδευση. Για την κατανόηση των θέματών αυτών θα αναφερθούν παραδείγματα ερευνών που έχουν διενεργηθεί κυρίως στον ελληνικό χώρο, επικεντρώνοντας παράλληλα στις ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιήθηκαν. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα μπορούν να αναγνωρίζουν το βασικό πλαίσιο και τους άξονες της σχολικής ιστορίας ώστε να οργανώνουν, να σχεδιάζουν, να υλοποιούν και να αξιολογούν ένα ολοκληρωμένο μάθημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με βάση τόσο τους γνωστικούς και κοινωνικοσυναισθηματικούς στόχους όσο και τις ανάγκες που προκύπτουν κάθε φορά. Τα σενάρια που θα σχεδιάσουν οι φοιτητές/τριες θα τα εφαρμόσουν σε τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου.